Fundusze mieszane tracą miliardy

Przeczytaj także: Z funduszy mieszanych odpływa kapitał

Popularność funduszy mieszanych na krajowym rynku spada na łeb na szyję. Podczas gdy jeszcze przed pięcioma laty, spośród wszystkich powierzonych funduszom pieniędzy, w tej kategorii ulokowana była co druga złotówka, to obecnie jest to już tylko jedna na pięć. Porównanie w tym akurat okresie jest o tyle ciekawe, że wartość aktywów netto zgromadzonych przez wszystkie fundusze dziś – 106,9 mld zł – jest niemal identyczna jak przed pięcioma laty – 106,85 mld zł.

Wg stanu na koniec stycznia 2007 roku, tuż przed szczytem kilkuletniej hossy, fundusze mieszane (w tym głównie zrównoważone i stabilnego wzrostu), zarządzały blisko 55 mld zł. Dawało im to udział w rynku na poziomie 51,45 proc. Wynik o kilkanaście punktów procentowych wyższy od udziału, który łącznie zgromadziły wówczas fundusze akcji (22,07 proc.), obligacji (9,88 proc.) i pieniężne (7,82 proc.).

Przez pięć lat, które upłynęły od tamtego czasu, aktywa funduszy mieszanych stopniały o, bagatela, 33,4 mld zł, czyli o ponad 60 proc. Żadna inna grupa funduszy nie zanotowała podobnego spadku, choć przecież ostatnie pięć lat nie należały do spokojnych. W konsekwencji doprowadziło to do znacznego obniżenia udziału w rynku funduszy mieszanych, który na koniec ubiegłego roku wynosił już tylko 20,2 proc. To mniej od tego, czym dysponowały fundusze akcji, których udział w rynku wynosił 20,6 proc. W ich przypadku kwota aktywów zgromadzonych w okresie pięciu lat nie uległa większej zmianie (spadek o 1,6 mld zł), a w styczniu 2007 roku ich udział w rynku sięgał 22,1 proc.

Sytuacja funduszy mieszanych, nazywanych też hybrydowymi, wygląda jeszcze mniej korzystnie, jeśli przyjrzeć się bilansowi wpłat i umorzeń dokonanych w okresie pięciu lat. Okazuje się bowiem, że tylko w przypadku dwóch grup funduszy był on w tym czasie ujemny – mieszanych oraz ochrony kapitału. W pierwszym przypadku przewaga umorzeń na nabyciami wyniosła blisko 22 mld zł, w zaś drugim ponad 1,3 mld zł.

Warto zwrócić uwagę, że wg szacunków serwisu Analizy Online, licząc łącznie dla wszystkich typów funduszy, saldo wpłat i umorzeń było na sporym plusie i wyniosło 19,6 mld zł. Największymi beneficjentami takiego stanu rzeczy były fundusze akcji, dla których ten bilans zamknął się kwotą 15,4 mld zł. W następnej kolejności uplasowały się fundusze aktywów niepublicznych (plus 9,3 mld zł), pieniężne (plus 7,7 mld zł) i dłużne (5,8 mld zł).

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć, co jest przyczyną znacznego spadku zainteresowania funduszami zrównoważonymi czy stabilnego wzrostu ze strony krajowych inwestorów. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można przypuszczać, że znaczna część środków ulokowanych wcześniej w funduszach hybrydowych, gdy w 2008 roku doszło do załamania na giełdach, została przekonwertowana do funduszy bezpieczniejszych, czyli obligacji i rynku pieniężnego. Jednak, gdy dobra koniunktura powróciła, mimo wzrostów na giełdach i stopniowego odbudowywania stanu posiadania przez poszczególne grupy funduszy, produkty mieszane cały czas cieszą się coraz mniejszą atencją. Wpływ na to mogło mieć też rozczarowanie, jakie odczuły osoby w nie inwestujące. W najgorszym 2008 roku, średnia strata funduszy akcji polskich wyniosła ok. 50 proc., zaś fundusze zrównoważone odnotowały ponad 31-proc. stratę. Dla wielu osób, zwłaszcza początkujących i dysponujących niewielką wiedzą i doświadczeniem, którym zachwalano fundusze mieszane jako połączenie bezpieczeństwa i szansy na dodatkowy zysk z tytułu jednoczesnego lokowania w akcje, takie straty mogły skutecznie zniechęcić, jeśli nie do inwestowania w ogóle, to przynajmniej do tego konkretnego rodzaju funduszy.