Terminy przedawnienia długów

Przeczytaj także: Kiedy przedawnienie długu?

Generalna zasada prawa cywilnego, mająca zastosowanie do zdecydowanej większości długów, stanowi zgodnie z dyspozycją art. 118 Kodeksu cywilnego, że długi przedawniają się, co do zasady po 10 latach. Krótszy termin przedawnienia długów wynosi 3 lata i jest przewidziany dla świadczeń okresowych oraz dla świadczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zasada z art. 118 Kodeksu cywilnego nie ma zastosowania do terminów przedawnienia przewidzianych w odrębnych regulacjach, jak choćby w przepisach Kodeksu cywilnego, dotyczących poszczególnych umów, i tak roszczenia:

• z tytułu umowy sprzedaży pomiędzy profesjonalistami, przedawniają się po 2 latach;
• z umowy o dzieło - po 2 latach;
• z umowy najmu przedawniają się po roku;
• z umowy rachunku bankowego przedawniają się po 2 latach;
• z umowy zlecenia przedawniają się po 2 latach;
• z umowy przewozu przedawniają się po roku;
• z umowy przewozu między przewoźnikami przedawniają się po 6 miesiącach;
• z umowy spedycji przedawniają się po 6 miesiącach;
• z umowy ubezpieczenia przedawniają się po 3 latach;
• z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedawniają się po 3 latach, lecz nie później niż po 10 latach od momentu dowiedzenia się o szkodzie;
• z umowy składu przedawniają się po roku;
• wekslowe przeciwko akceptantowi przedawniają się po 3 latach od dnia płatności weksla;
• posiadacza weksla przeciw indosantom i wystawcy przedawniają się po roku od dnia protestu, a w przypadku zastrzeżenia „bez kosztów” przedawniają się po roku licząc od dnia płatności;
• indosantów między sobą i przeciw wystawcy przedawniają się po 6 miesiącach, od dnia w którym indosant wykupił weksel, albo w którym sam został pociągnięty z weksla do odpowiedzialności sądowej.

Terminy przedawnienia

Podkreślenia wymaga fakt, że terminy przedawnienia nie mogą być modyfikowane umownie, czyli zabronione jest zarówno ich skracanie, jak i wydłużanie. Klauzula umowna przewidująca krótszy lub dłuższy termin przedawnienia roszczeń majątkowych jest z mocy prawa nieważna i jako taka nie obowiązuje.

Jak sprawdzić czy mój dług jest przedawniony?

Generalna zasada mówi, że termin przedawnienia roszczeń majątkowych (np. wierzytelności) należy liczyć od dnia wymagalności roszczenia. Wymagalność roszczenia następuje kolejnego dnia po dniu, w którym zobowiązanie powinno być spełnione. Powyższa zasada, dotycząca terminu od którego powinno się liczyć przedawnienie, nie jest bezwzględna. Wyjątek jest przewidziany w sytuacji, gdy wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego - wówczas termin liczy się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniejszym możliwym terminie. Wyjątki początku terminu przedawnienia dotyczą również przedawnienia roszczeń z poszczególnych umów wymienionych powyżej.

Dla przykładu:

• Bieg terminu przedawnienia roszczenia z umowy o dzieło jest liczony od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
• Bieg terminu przedawnienia roszczenia z umowy najmu liczy się od dnia zwrotu rzeczy.

Ważną rzeczą, wymagającą podkreślenia jest to, że powyższe terminy przedawnienia roszczeń dotyczą tylko tych roszczeń, które regulują te przepisy. Nie dotyczą one roszczeń, które nie są wymienione w tych przepisach. Dla zobrazowania powyższego, np. roszczenia z tytułu umowy najmu rzeczy, dotyczące naprawienia szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz, albo o zwrot nadpłaconego czynszu, przedawniają się po roku od dnia zwrotu rzeczy. Jeśli któraś ze stron umowy najmu ma jakieś inne roszczenia, np. o zapłatę czynszu, to termin przedawnienia określa się na podstawie generalnej zasady z art. 118 Kodeksu cywilnego, który statuuje dwa terminy przedawnienia roszczeń majątkowych: 10 letni termin i 3 letni termin.