Wiarygodność kredytowa okiem banków

Przeczytaj także: Zaciągnięcie kredytu: buduj wiarygodność

Najwięcej punktów za solidne spłacanie rat

Scoring jest metodą punktowej oceny ryzyka kredytowego, a przy jego wyliczaniu brane są pod uwagę tylko informacje o historii rachunków kredytowych tej osoby. BIK nie patrzy więc na wiek, wykształcenie, stan cywilny ani żadne inne cechy demograficzne osoby starającej się o kredyt.

Scoring nie jest prostą oceną tego, jak dotąd klient obsługiwał kredyty, ale raczej próbą przewidzenia, jak w przyszłości będzie podchodził do kolejnych zobowiązań zaciąganych w bankach. To jednak jest ze sobą powiązane. Jeśli klient banku spóźniał się ze spłatą rat, to jest duża szansa, że podobne problemy zdarzą mu się w przyszłości. Jeśli zaś spłacał swoje należności terminowo, to rośnie prawdopodobieństwo, że i w przyszłości będzie solidnym dłużnikiem. Nie dziwi więc, że terminowość spłaty poprzednio zaciąganych kredytów aż w 76% wpływa na końcową ocenę wyliczoną przez BIK. Drugie pod względem ważności kryterium (11% końcowej oceny) to aktywność kredytowa wnioskującego. Długa historia prawidłowo spłacanych kredytów podnosi ocenę w tym obszarze, natomiast informacja o tym, że dana osoba zaciągnęła ostatnio wiele kredytów obniża punktację. O 8%scoringu decyduje stopień wykorzystania przyznanych limitów kredytowych. Im klient używa ich ostrożniej, tym mniejsza jest szansa, że w przyszłości będzie miał problem z obsługą zobowiązań. Wreszcie brakujące 5% końcowej oceny zależy od liczby składanych w bankach wniosków kredytowych. W podstawowym modelu scoringowym BIK przyjął, że osoba składająca liczne wnioski najprawdopodobniej desperacko szuka instytucji, która zechce ją sfinansować, a to oznacza podwyższone ryzyko. Inaczej traktowane są tylko wnioski o kredyty hipoteczne. Twórcy modelu przyjęli, że w przypadku tego produktu składanie wniosków w kilku bankach nie oznacza problemów finansowych, a jedynie poszukiwanie najkorzystniejszej oferty czy korzystania z powszechnych już usług doradców finansowych.

BIK ma informacje tylko o połowie kredytobiorców

Nawet jeśli BIK wydaje się potężną instytucją, to w jego bazach wciąż znajduje się stosunkowo mało danych. Zaledwie 46% złożonych przez banki zapytań kończy się wyliczeniem i przesłaniem oceny scoringowej klienta. Jednak zazwyczaj są to oceny dobre i bardzo dobre: w skali od 192 do 631 punktów średnia uzyskiwana przez klientów ocena to 526 punktów, zaś mediana ocen wynosi 533 punkty. Jeśli więc da się wyliczyć ryzyko związane z kredytowaniem danego klienta, to zazwyczaj jest ono umiarkowane. Nie da się natomiast wskazać granicznego progu, powyżej którego kredytobiorca otrzyma pieniądze, a poniżej - odmowę. Takie progi każdy bank ustala we własnym zakresie.

Częściej zdarzają się sytuacje, gdy obliczeń nie można wykonać. I tak w 5% przypadków BIK odsyła do banku tzw. uzupełniającą ocenę ryzyka, również wyrażoną w punktach. Jest ona wyliczana wtedy, gdy w zasobach BIK znajdują się pewne informacje na temat wskazanej osoby, jednak jest ich zbyt mało, by zastosować pełny model scoringowy. Tak dzieje się np. wtedy, gdy rachunki kredytowe klienta zostały zamknięte w okresie od 6 do 36 miesięcy przez datą złożenia wniosku. BIK dokonuje wtedy oceny ryzyka związanego z kredytowaniem takiego klienta, jednak opiera się na mniej pewnych przesłankach niż w przypadku pełnego scoringu. Odpowiedzią na zapytanie może być też jeden z ośmiu tzw. kodów klasyfikacji uzupełniającej (12%). BIK odpowiada w ten sposób, gdy o danej osobie wiadomo zbyt mało, by dokonać choćby uproszczonych obliczeń, albo gdy któryś z jego rachunków kredytowych ma szczególnie zły status. Konkretny kod wskazuje, dlaczego nie dało się wykonać obliczeń. Wreszcie aż 37% odpowiedzi to tzw. kod Q, który oznacza, że w bazach Biura nie ma żadnych informacji na temat rachunków kredytowych danej osoby.