Rachunek bankowy po śmierci posiadacza

Przeczytaj także: Rachunek bankowy: dyspozycja na wypadek śmierci

Śmierć posiadacza rachunku często powoduje komplikacje przy wypłacie przez spadkobierców środków, jakimi dysponował spadkodawca. Banki ostrożnie i formalnie podchodzą do tego typu spraw w obawie przed późniejszymi roszczeniami pominiętych spadkobierców. Dlatego też z chwilą dowiedzenia się o śmierci posiadacza, jego rachunek jest zamykany lub blokowany, a zgromadzone oszczędności trafiają nierzadko na specjalnie tworzone konto techniczne, które nie jest w żaden sposób oprocentowane. Środki są uwalniane dopiero po przedłożeniu prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu notarialnego poświadczającego dziedziczenie, choć może także zaistnieć potrzeba okazania umowy lub postanowienia sądu w sprawie działu spadku. Tymczasem postępowanie spadkowe może trwać miesiącami.

Ze względu na tego rodzaju problemy wiele osób dysponujących pełnomocnictwami czy kartami spadkodawcy, przed przekazaniem informacji o śmierci posiadacza najpierw dokonuje wypłaty lub przelewu środków. Osoby takie narażają się jednak na roszczenia ze strony banku, czy spadkobierców posiadacza rachunku, a nieraz także na odpowiedzialność karną. Są jednak sposoby, aby bez potrzeby prowadzenia spraw spadkowych w sposób legalny zapewnić sobie dostęp przynajmniej do części środków posiadacza rachunku.

Dyspozycja wkładem

Mało osób wie, że posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku określonej kwoty pieniężnej wskazanym przez siebie osobom. Krąg osób, na rzecz których może zostać przyjęta omawiana dyspozycja, został jednak zawężony do najbliższej rodziny, tj. małżonka, wstępnych, zstępnych oraz rodzeństwa. W związku z tym bank nie może przyjąć tego rodzaju dyspozycji na rzecz innych osób niż wymienione.

Bankowa dyspozycja wkładem na wypadek śmierci nie musi iść w parze z postanowieniami testamentu ani też honorować zasad spadkobrania ustawowego. Podobieństwo do testamentu przejawia się jedynie w tym, że dyspozycja wkładem na wypadek śmierci może być w każdym czasie przez posiadacza rachunku zmieniona lub odwołana. W tym celu należy złożyć odpowiednie pismo w banku, który prowadzi dany rachunek. Nie jest do tego potrzebne zamknięcie dotychczasowego konta czy otwarcie nowego.

---

Kwota wypłacona tytułem dyspozycji wkładem na wypadek śmierci nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.

---

Suma przeznaczona do wypłaty tytułem takiej dyspozycji (bez względu na ich liczbę) nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku, czyli obecnie ok. 74 tys. zł. Jeżeli posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a łączna suma dyspozycji przekracza ten limit, wówczas pierwszeństwo przyznaje się dyspozycji złożonej później. Osoby, którym na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci wypłacono pieniądze z pominięciem tego pierwszeństwa są zobowiązane do ich zwrotu spadkobiercom posiadacza.

Dyspozycji na wypadek śmierci nie można jednak ustanowić na rachunku wspólnym. Konstrukcja takiego rachunku wyklucza możliwość dokonania takiej dyspozycji, bowiem w tym wypadku mamy do czynienia nie z jednym, lecz najczęściej z dwoma posiadaczami.