Dodatkowe zabezpieczenie kredytu - czego może żądać bank?

Przeczytaj także: Wypowiedzenie kredytu przez bank

To otwiera bankom drogę do dowolnego uznania i indywidualnej interpretacji umowy wiążącej konsumenta, np. przez uznanie, że wystarczy zmiana wskaźnika LTV powyżej 120% albo że poręczenie członka rodziny nie wystarczy jako dodatkowe zabezpieczenie, lecz wymagane jest doubezpieczenie kredytu, za które rzecz jasna trzeba zapłacić (tytułem składki).

Pozostawienie w umowie dowolności dodatkowej formy zabezpieczenia rodzi także podejrzenie i ryzyko wyboru przez bank takich zabezpieczeń, na których kredytodawca dodatkowo zarabia, jak np. w przypadku produktów ubezpieczeniowych (prowizja od sprzedanych kanałem bankowym polis). Temu mogą służyć sformułowania w rodzaju "uzgodnione z bankiem dodatkowe zabezpieczenie", co z kolei daje podstawę formułowania zarzutu nierównowagi kontraktowej stron, jeżeli to głównie bank ma decydować o rodzaju dodatkowej gwarancji spłaty kredytu.

Tymczasem ogólne i wieloznaczne postanowienia nie wiążą konsumentów jako tzw. niedozwolone postanowienia umowy, zwłaszcza na podstawie art. 3853 pkt 9 i 10 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.). Przedsiębiorca nie może bowiem zastrzegać sobie uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy. Zakazane są również zapisy uprawniające przedsiębiorcę (w tym wypadku bank) do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tym samym kontrakcie.

W tym należy upatrywać głównie szans obrony przed żądaniem ustanowienia dodatkowych zabezpieczeń. Kredytobiorca musi być bowiem świadomy, w momencie zawierania umowy kredytu, w jakich przypadkach (możliwie dokładnie) będzie od niego wymagane ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia i jakiego rodzaju.

Przykład niedozwolonej klauzuli umownej wpisanej do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK dotyczącej żądania ustanowienia dodatkowych zabezpieczeń (numer wpisu 3182):

"W przypadku gdy w okresie obowiązywania umowy kredytu zwiększeniu ulegnie stosunek aktualnej wysokości salda zadłużenia kredytu wyrażonego w PLN do aktualnej wartości ustanowionych prawnie zabezpieczeń i/lub nastąpi zmiana wartości ustanowionych prawnie zabezpieczeń i/lub zagrożenie terminowej spłaty kredytu, i/lub pogorszenie się sytuacji finansowej Kredytobiorcy, Bank może zażądać ustanowienia dodatkowego prawnego zabezpieczenia kredytu i/lub zlecić zbadanie stanu prawnego i technicznego oraz określenia wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia na koszt Kredytobiorcy".

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.