Kredyty konsumenckie pod lupą UOKiK

Przeczytaj także: Kredyty świąteczne pod lupą UOKiK

Kontrola została przeprowadzona od marca do listopada 2012 roku. Została podzielona na dwa etapy – pierwszy dotyczył analizy wzorców umownych, a drugi reklam w prasie oraz na stronach internetowych. Przedsiębiorcy zostali wybrani losowo. Analiza wzorców umownych dotyczyła 20 przedsiębiorców: banków (11), parabanków (4), SKOK-ów (5). Analiza reklam dotyczyła 16 przedsiębiorców: banków (6), parabanków (9), SKOK-u (1).

Wyniki

Zakwestionowano działania 28 przedsiębiorców, wszczynając 26 postępowań. Prezes UOKiK zamierza także skierować do sądu 17 pozwów o uznanie klauzul za niedozwolone. Najwięcej problemów sprawia kredytodawcom poprawne określenie powodów zmiany oprocentowania oraz warunków zmiany opłat pobieranych od klientów.

Reklama

Zbadano 17 reklam 16 przedsiębiorców, kwestionując 10 przekazów. Kredytodawcy m.in. nie zamieścili wszystkich obowiązkowych danych o kosztach kredytu, wskazywali jedynie wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (r.r.s.o.), czy rat nie informując już o całkowitej kwocie kredytu do spłaty. Przykładowo: jedna z ofert informowała: 30 tys. – 184,00 zł. Reklama zawierała jedynie przykładową ratę, nie podawała żadnych innych kosztów pożyczki. Zgodnie z prawem, zawsze wtedy, gdy w reklamie kredytodawca podaje koszt kredytu musi uwzględnić wiele innych informacji, np. o stopie oprocentowania kredytu, całkowitej kwocie do zapłaty, r.r.s.o. Prezes UOKiK wszczęła 7 postępowań w tym zakresie.

Formularz informacyjny

Zgodnie z prawem informacje o kosztach pożyczki zawiera specjalny formularz, który kredytodawca musi wręczyć konsumentowi, umożliwiając tym samym łatwe porównanie ofert różnych przedsiębiorców. Wprawdzie ustawa o kredycie konsumenckim nie precyzuje terminu, do którego dana oferta musi być ważna, ale informacje powinny zostać przedstawione konsumentowi na tyle wcześnie, aby mógł się z nimi szczegółowo zapoznać.

Nieprawidłowości polegały na niekompletności formularzy (3 przedsiębiorców) – formularze był niejasne, nie wszystkie rubryki zostały wypełnione, nie zostały wskazane wszystkie opłaty. Ponadto, 9 kredytodawców zbyt krótko określiło termin ważności formularza – w większości przypadków oferta obowiązywała jeden dzień. Zdaniem Prezes UOKiK, tak krótki termin nie gwarantuje konsumentowi warunków do podjęcia rozważnej decyzji. Prezes UOKiK wszczęła postępowania wobec 9 przedsiębiorców naruszających przepisy dotyczące formularza informacyjnego.

Zmiana oprocentowania i opłat

Wątpliwości Prezes UOKiK wzbudziły postanowienia, które nieprecyzyjnie określają powody zmiany oprocentowania czy opłat pobieranych przez kredytodawcę. Na ich podstawie przedsiębiorcy mają możliwość zmiany kosztów według własnego uznania i w dowolnym momencie trwania umowy. Nie określają konkretnych przyczyn, częstotliwości i wysokości podwyżki. Ponadto, na podstawie warunku zastrzeżonego przez jednego z przedsiębiorców w sytuacji obniżenia stóp kredytu lombardowego NBP konsument musiał sam wystąpić do banku o zmniejszenie oprocentowania. W przeciwnym wypadku kredytodawca pobierał je w normalnej wysokości, czyli wyższe od maksymalnych. Zgodnie z prawem, zmiana wskaźników ekonomicznych powinna automatycznie wpływać na wysokość oprocentowania.

Postanowienia związane z nieprecyzyjnym określeniem warunków zmiany oprocentowania lub opłat stosowało 13 przedsiębiorców. W tym zakresie Prezes UOKiK wszczęła postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów albo skieruje pozwy do sądu o uznanie klauzul za niedozwolone.

Odstąpienie od umowy

Zastrzeżenia wzbudziła praktyka jednego przedsiębiorcy polegająca na zatrzymywaniu opłaty za przygotowanie umowy pożyczki w sytuacji jej rozwiązania. Są to koszty m.in. za takie czynności jak doradztwo, ewidencję umowy, przygotowanie i rozpatrzenie wniosku. Jak ustalił UOKiK, ani żadne postanowienie w umowie, ani sygnały od konsumentów nie potwierdzają, że takie koszty były zwracane i mogło się to wiązać z celowym zatrzymywaniem opłat przygotowawczych. W związku z tym Prezes UOKiK zamierza wszcząć postępowanie w tej sprawie.

Propozycje zmian legislacyjnych

Kontrola wykazała, że kredytodawcy różnie interpretują przepisy nowej ustawy o kredycie konsumenckim. Wykorzystując zgłaszane przez rynek wątpliwości, nasze doświadczenia, oraz informacje przekazywane w skargach od konsumentów przygotowaliśmy propozycje zmian prawnych. Jedna z nich dotyczy określenia minimalnego okresu ważności informacji zawartych w formularzu informacyjnym. Stosowany przez niektórych kredytodawców bardzo krótki czas nie daje konsumentowi możliwości porównania ofert. Kolejne propozycje to: ujednolicenie pojęć, takich jak całkowita kwota kredytu, stopa oprocentowania. Branża zwracała także uwagę na konieczność doprecyzowania obowiązku zawarcia w umowie informacji o warunkach jej rozwiązania.

Nie daj się nabrać, sprawdź zanim podpiszesz

Podejmujesz decyzję o wyborze pożyczkodawcy? Nie wiesz na co zwrócić uwagę pożyczając pieniądze przed świętami? Sprawdź na www.zanim-podpiszesz.pl – konsument znajdzie tu podstawowe informacje dotyczące niebezpiecznych kruczków prawnych stosowanych przez kredytodawców, może użyć specjalnego kalkulatora do obliczenia kosztu pożyczki, czy zapoznać się z zasadami rozważnego pożyczania pieniędzy. W podjęciu decyzji finansowych mogą pomóc również przygotowane specjalnie dla konsumentów odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące pożyczania pieniędzy. O pomoc można także poprosić Federację Konsumentów pod bezpłatnym numerem 800 007 707 lub w jej oddziałach, a Stowarzyszenie Konsumentów Polskich odpowiada na pytania wysłane drogą elektroniczną pod adresem porady@dlakonsumentow.pl. Bezpłatnych porad w zakresie umów z instytucjami finansowymi udzielają także powiatowi i miejscy rzecznicy konsumentów.