Finanse gospodarstw domowych w I kw. 2013

Przeczytaj także: Finanse europejskich gospodarstw domowych

Małych problemów spodziewa się obecnie 24,2% (wobec 25,8% poprzednio), a dużych 7,9% (wobec 9,5% poprzednio). Jednocześnie spadła znacząco niepewność co do przyszłej obsługi wyrażona odsetkiem odpowiedzi „nie wiem” (spadek z 32,8% do 25,9%). Optymistyczne prognozy gospodarstw domowych dotyczące obsługi zobowiązań dają nadzieję na zmniejszenie szkodowości portfeli kredytowych banków, a w konsekwencji na spadek oprocentowania pożyczek i kredytów dla gospodarstw domowych.

Dane NBP pokazują, że zadłużenie z tytułu długu na karcie kredytowej w ujęciu rocznym spada od ponad dwóch lat. Odsetek gospodarstw domowych posiadających kartę kredytową jest na poziomie 22,2% i w ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się z poziomu ok. 27% w lipcu 2011 r. Zmniejszenie udziału gospodarstw posiadających kartę wynika przede wszystkim bardziej ostrożnej polityki banków w obszarze kredytu konsumpcyjnego, co głównie spowodowane jest restrykcyjnością rekomendacji T. Dołączyły się do tego również ostrożniejsze zachowania gospodarstw domowych, które nie sięgają już po ten instrument tak chętnie, jak wcześniej.

Uzyskane wyniki pokazują, że pomimo ogólnego trendu pokazującego spadek posiadania karty kredytowej, w grupie tych które kartę posiadają ponad 60% korzysta z możliwości zaciągnięcia zadłużenia w karcie. Udział tych, którzy dokonują regularnych spłat, żeby uniknąć płacenia odsetek to zaledwie 38,6%. Niepokojący fakt stanowi, że obecnie 7,6% gospodarstw domowych, które posiadają kartę kredytową nie może sobie poradzić nawet ze spłatą kwoty minimalnej. Co więcej, prawie co czwarty posiadacz karty kredytowej (24,6%) znajduje się na granicy zdolności obsługi zobowiązań w karcie i spłaca jedynie z miesiąca na miesiąc podstawową kwotę ponosząc znaczące koszty odsetek.

Wciąż dominującą pozycję na rynku kart kredytowych posiadają banki. Karty wydane przez instytucje bankowe obecne są w grupie 85,6% gospodarstw domowych posiadających karty. Od 2008 r. znaczącą pozycję na rynku wywalczyły sobie karty wydawane przez duże sieci handlowe. Oferując zniżki przy dokonywaniu zakupów, dotarły już ze swoją ofertą do ok. 15% gospodarstw domowych. Dla porównania, w 2008 r. obecne były w grupie zaledwie 6% gospodarstw. Inni gracze stanowią na razie margines tego rynku.

Wyniki obecnego badania wskazują, że przeciętna wielkość zadłużenia w karcie wynosi ok. 1600 złotych. Jest to stosunkowo niewielka kwota w porównaniu do kredytu bankowego na cele konsumpcyjne, który zazwyczaj wynosi ok. 8000 złotych.

dr Piotr Białowolski, dr Sławomir Dudek