Obciążenie hipoteczne: indeks I kw. 2013

Przeczytaj także: Obciążenie hipoteczne: indeks IV kw. 2012

Indeks Obciążenia Hipotecznego (IOH) pokazuje, jak dużą część dochodu netto pochłania comiesięczna rata kredytu hipotecznego. W pierwszym kwartale tego roku jego wartość spadła z 32,74% do 31,64%. Oznacza to, że np. przy kredycie w wysokości 300 tysięcy złotych, miesięczna rata nowego kredytu spadła o ponad 100 złotych.

Największe znaczenie dla spadku IOH, i to zarówno w ujęciu rocznym jak i kwartalnym, miało niższe oprocentowanie kredytów mieszkaniowych. Decyzje Rady Polityki Pieniężnej przełożyły się na niższy Wibor, co z kolei zaowocowało tańszym kredytem. Spadkowi IOH w ujęciu kwartalnym nie przeszkodziły nawet niekorzystne zmiany dwóch pozostałych parametrów decydujących o wartościach Indeksu. W I kwartale tego roku spadło przeciętne wynagrodzenie w analizowanych lokalizacjach, także średnia cena ofertowa wybranych nieruchomości nieznacznie wzrosła. Jednak spadek przeciętnego oprocentowania (z 5,91% do 5,17%) i obniżenie raty były na tyle silne, że zniwelowały spadek wynagrodzenia i niewielki wzrost cen nieruchomości.

O 15 procent niższe raty

Znaczący spadek Indeksu widać w ujęciu rocznym, w którym to IOH spadł o ponad 15 procent z poziomu 37,26% do 31,64%, a przesądziły o tym podobne przyczyny jak w analizie kwartalnej. Oznacza to, że obecnie zaciągając nowy kredyt hipoteczny przeciętna polska rodzina przeznaczy mniej niż 1/3 swoich zarobków netto na spłatę miesięcznej raty, a jeszcze rok temu musiałaby wyłożyć z portfela prawie 38 procent dochodów na spłatę kredytu. Główną przyczyną tak znaczącej oszczędności na wysokości raty należy upatrywać przede wszystkim w spadku oprocentowania kredytów. W ciągu ostatnich 12 miesięcy oprocentowanie kredytu spadło o 1,33 p.p. z poziomu 6,50%, co w oczywisty sposób przełożyło się na niższe raty kredytowe. W marcu 2012 roku przeciętna rata kredytu przeznaczonego na zakup mieszkania o powierzchni 55 m2 wynosiła 1940 złotych, a 12 miesięcy później już 245 złotych mniej. Ponadto od marca 2012 roku przeciętne wynagrodzenie w wybranych lokalizacjach wzrosło o niespełna 3%. Kumulacja tych dwóch czynników przyczyniła się do tak dużego spadku IOH w ujęciu rocznym.

Zróżnicowanie w każdym mieście

Odczyty IOH dla największych miast nie przekraczają 40%, a więc mieszczą się w limitach „starej” Rekomendacji T, według której obciążenia nie mogą przekroczyć 50% osiąganego dochodu lub 65% w przypadku, gdy wynagrodzenie przekracza przeciętne osiągane w gospodarce narodowej. Co prawda „nowa” Rekomendacja T, jak i projekt Rekomendacji S nie narzucają arbitralnie bankom limitów obciążenia dochodu, ale mimo to KNF sugeruje, aby limity te nie przekraczały sugerowanych poziomów. Jako bezpieczne wskazuje się 40% oraz 50% dla zarabiających powyżej średniej krajowej. Poziomy te mogą zostać przekroczone, ale musi to być w pełni świadoma decyzja zarówno banku jak i klienta, z wszelkimi konsekwencjami z tego wynikającymi.