Faktoring i kredyt dla firmy: ocena zdolności kredytowej

Przeczytaj także: Płynność finansowa w czasach kryzysu

Inaczej rozumiana płynność finansowa

Płynność finansowa traktowana jest przy ocenach bankowych jako pokrycie zobowiązań krótkoterminowych majątkiem obrotowym (zapasy, należności, gotówka). W konkretnym dniu Bank sprawdza, czy majątek obrotowy jest w stanie spłacić przynajmniej zobowiązania wymagalne w krótkim okresie. Im wyższa wartość majątku obrotowego w stosunku do wartości zobowiązań krótkoterminowych, tym z punktu widzenia Banku sytuacja jest bezpieczniejsza. W przypadku gdy wartość zobowiązań krótkoterminowych, w tym kredytów obrotowych, jest wyższa niż wartość majątku obrotowego, Bank dostrzega ryzyko braku źródła spłaty kredytu obrotowego. Taka formuła oceny płynności ma niewiele wspólnego z samą płynnością przedsiębiorstwa. Bliżej jej raczej do wypłacalności przedsiębiorstwa, a więc sytuacji, gdy przedsiębiorstwo utraciło płynność finansową. Z kolei płynność w ocenie Faktorów jest związana z rotacją należności u sprzedającego oraz rotacją zobowiązań u odbiorców, a więc okresami, w których nastąpi przepływ środków finansowych z tytułu np. transakcji kupna sprzedaży, z których nabył powstałą wierzytelność. Oceniany jest zatem rzeczywisty strumień finansowy. Przy czym z uwagi na rozproszony portfel odbiorców źródło spłaty, a więc i ryzyko jest również rozproszone.

Majątek trwały i kapitały własne

Majątek trwały przedsiębiorstwa, jako potencjał produkcyjny, w ocenie zarówno Banku jak i Faktora, pozwala przewidzieć zdolność przedsiębiorstwa do realizowania kolejnych transakcji sprzedaży, która jest punktem odniesienia dla poziomu finansowania kredytowego i factoringowego. Dla Faktora istotniejsza jest jednak sprzedaż, jako źródło potencjalnego dochodu. Dla Banku jest to z kolei informacja o potencjalnym zabezpieczeniu udzielanego kredytu.
Kapitały własne oraz ich udział w finansowaniu aktywów ma dla Banku istotne znaczenie przy dokonywanej ocenie. Im większy udział kapitałów własnych, tym niższy poziom zobowiązań przedsiębiorstwa. W ocenie Faktora powstanie ujemnych kapitałów własnych jest istotne jako przesłanka do ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa i dyscyplinowania odbiorców, którzy w przypadku upadłości często podejmują decyzję o opóźnieniu bądź nawet wstrzymaniu zapłaty.

Obniżenie ryzyka transakcji

Bank i Faktor w różny sposób podchodzą do obniżania ryzyka transakcji. W transakcji faktoringowej następuje rozproszenie odbiorców, a więc źródeł spłaty. Nieodłącznym elementem faktoringu jest cesja wierzytelności na Faktora, który w ten sposób nabywa prawa do wierzytelności. Bank natomiast w transakcji kredytowej ustanawia zabezpieczenia w różnych formach - majątkowe, poręczenie itd. Często zdarza się, szczególnie w przypadku firm handlowych, że stosunkowo niewielka wartość posiadanego majątku trwałego może stanowić istotną barierę uzyskania kredytu. Banki w takich przypadkach, podobnie jak Faktorzy, stosują na zabezpieczenie kredytu cesję wierzytelności, przy czym jej funkcjonowanie w obu transakcjach jest nieco inne. W faktoringu złożona przez sprzedającego do Faktora wierzytelność według jego uznania może, ale nie musi, zostać sfinansowana, a środki finansowe z niej są przekazywane sprzedającemu. W przypadku kredytu Bank zabezpiecza cesją dodatkowymi covenantami dotyczącymi poziomu obrotu przez rachunek, obsługę kosztów i spłatę kredytu. Obniżenie poziomu obrotów na rachunku może skutkować decyzją zaostrzającą warunki kredytowe. W przypadku faktoringu obniżenie obrotów jest automatycznie obniżeniem sfinansowanych faktur i nie musi stanowić zmian warunków umowy faktoringowej.

Z uwagi na swój elastyczny charakter faktoring może w istotny sposób wspomóc płynność finansową przedsiębiorstwa, jako alternatywa lub uzupełnienie finansowania kredytowego. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy określona przez Bank zdolność kredytowa, wykorzystany już poziom kredytów oraz brak zabezpieczenia kredytu nie pozwalają na jego zwiększenie. Nie oznacza to jednak, że pożyczka w banku jest produktem szytym na miarę potrzeb i możliwości każdej firmy. Zanim zdecydujemy się skorzystać z tego rozwiązania, warto rozważyć czy takie narzędzie, z uwagi na profil oraz rodzaj prowadzonej działalności, naprawdę się opłaca, a więc czy przyniesie wymierne korzyści ekonomiczne przedsiębiorstwu.

Andrzej Lniak – Kontroler Finansowy w Pragma Faktoring SA