Rynek funduszy inwestycyjnych w Polsce w 2011 r.

Przeczytaj także: TFI: sprzedaż i umorzenia I 2012

Spadek wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych pociągnął za sobą również niewielkie pogorszenie statystyk ilustrujących pozycję tych instytucji finansowych w strukturze oszczędności w naszym kraju oraz w wybranych segmentach systemu finansowego. Według danych NBP relacja wartości udziałów w funduszach wspólnego inwestowania gospodarstw domowych (łącznie z instytucjami niekomercyjnymi działającymi na rzecz gospodarstw domowych) do wartości ich depozytów spadła z 18,2 proc. w końcu 2010 r. do 15,6 proc. w końcu trzeciego kwartału 2011 r. (brak jeszcze danych za IV kwartał). Statystycznie wartość środków ulokowanych w funduszach inwestycyjnych per capita zmniejszyła się w 2011 r. o 4,8 proc. i wyniosła 2,99 tys. zł. Udział funduszy inwestycyjnych w strukturze podmiotowej zadłużenia Skarbu Państwa w obligacjach i bonach skarbowych zmniejszył się z 6,5% do 6,3%, natomiast relacja WAN funduszy do łącznej kapitalizacji krajowych spółek notowanych na GPW w Warszawie zwiększyła się (przede wszystkim na skutek znaczącego spadku kapitalizacji związanej z bessą) z 22,1% do 25,6%.

Przyczyn spadku wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych w 2011 r. upatrywać należy zarówno w istotnej obniżce wartości instrumentów finansowych (głównie akcji) znajdujących się w ich portfelach inwestycyjnych, jak też w odpływie netto kapitału z tych podmiotów. Według rzeczywistych danych pochodzących z krajowych towarzystw funduszy inwestycyjnych2 całkowity bilans nabyć i odkupień tytułów uczestnictwa3 wyniósł (-3,27 mld zł)4. Przewaga umorzeń nad nabyciami widoczna była zwłaszcza w drugim półroczu 2011 r., czyli w okresie niesprzyjającej koniunktury na rynkach finansowych.

Największą aktywność (zarówno pod względem nabyć jak i umorzeń) uczestnicy funduszy wykazali w sierpniu i w grudniu 2011 r.

Łączny popyt ze strony dotychczasowych i nowych uczestników funduszy sięgnął w 2011 roku kwoty 80,92 mld zł i był minimalnie mniejszy (o 1,71 mld zł, czyli o 2,1%) niż rok wcześniej. Istotnie wzrosła natomiast w porównaniu z poprzednim rokiem wartość odkupionych przez uczestników funduszy jednostek uczestnictwa – wyniosła 84,19 mld zł i była o 10,94 mld zł (14,9%) wyższa niż w 2010 r.

Saldo nabyć i umorzeń jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych w 2011 r. okazało się o 12,65 mld zł gorsze niż w 2010 r. Był to jednocześnie drugi ujemny bilans sprzedaży funduszy inwestycyjnych w minionych pięciu latach.