Dłużnicy nie mogą spać spokojnie

Przeczytaj także: Dłużnicy nie płacą? Tu potrzebny jest refleks

Za sprawą ubiegłorocznej noweli KKW sądy oraz jednostki samorządu terytorialnego zostały zobligowane przekazywania wszystkim BIG-om w Polsce informacji o zaległych płatnościach. Dzięki temu na listach dłużników znalazły się osoby zalegające z należnościami z tytułu:

• grzywn,
• kosztów sądowych,
• kwot pieniężnych stanowiących przedmiot przepadku,
• nawiązek orzeczonych na rzecz Skarbu Państwa,
• pieniężnych kar porządkowych,
• zwrotu należności z tytułu świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego oraz
• opłat za pobyt dziecka w pieczy zastępczej.

Nowe uprawnienia wykorzystywane

Liderami w wypełnianiu obowiązków wynikających z nowelizacji najaktywniej korzystają jednostki samorządu terytorialnego, które już wcześniej podjęły współpracę z przynajmniej jednym BIG-iem. Na przestrzeni roku zdołały one dopisać do Rejestru Dłużników ERIF BIG S.A. przeszło 460 tys. dłużników alimentacyjnych, Ich łączna wartość zadłużenia wyniosła ponad 10,5 mld zł. Jak wynika z danych Rejestru, ośrodki te miesięcznie przekazywały informacje średnio o ponad 35 tys. rodziców niepłacących alimentów. Warto wspomnieć, że w ciągu ostatniego roku średnia wartość zadłużenia alimentacyjnego przypadająca na jednego nierzetelnego rodzica wyniosła ponad 22,5 tys. zł. Niechlubnym rekordzistą jest 44-letni ojciec z województwa mazowieckiego, którego dług sięgnął ponad 400 tys. zł.

Drugą grupą wierzycieli, która sprawnie zaczęła stosować w procesach odzyskiwania należności wpis do BIG, są sądy powszechne. Przez kolejnych 12 miesięcy przekazały one do Rejestru Dłużników ERIF prawie 65 tys. spraw dotyczących zadłużenia o łącznej wartości 55 mln zł. Aktualna wartość dopisanych do Rejestru Dłużników ERIF zaległości wobec sądów wskazuje, że Polacy mają do uregulowania najwięcej zobowiązań z tytułu grzywien – stanowią one aż 64% wartości wpisanego zadłużenia, 20% to koszty sądowe, 14% kwota pieniężna stanowiąca przedmiot przepadku. Tu też średnia wartość zadłużenia statystycznego Polaka jest największa i wynosi ponad 52 tys. zł. Najmniej przekazanych długów dotyczy nawiązki orzeczonej na rzecz Skarbu Państwa oraz pieniężnej kary porządkowej – niewiele ponad 3% wartości zadłużeń dopisanych przez sądy.

Najmniej danych do Rejestru Dłużników ERIF trafiło natomiast z ośrodków odpowiedzialnych za realizację zadań określonych w ustawie o pomocy rodzinie i systemie pieczy zastępczej. Zgłaszają one do BIG-ów opiekunów prawnych, którzy nie wywiązują się z opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej, kiedy sami nie mogą, bądź nie chcą się nim zająć. Mimo że są to zadłużenia, które bardzo trudno odzyskać i często jednostki samorządu terytorialnego podejmują decyzję o ich umorzeniu, to w ciągu ostatniego roku do Rejestru Dłużników ERIF BIG S.A. takie zgłoszenie przekazało 30 proc. uprawnionych ośrodków. Obecnie w Rejestrze Dłużników ERIF jest ponad 6 tys. spraw dopisanych z tytułu braku opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Ich łączna wartość to niemal 115 mln zł.

Opłacalna skuteczność

– W ostatnim roku prawie 13 proc. dłużników ustawowych wpisanych do naszej bazy było sprawdzanych pod kątem wiarygodności płatniczej przez różne instytucje lub firmy – mówi Edyta Szymczak, prezes zarządu Rejestru Dłużników ERIF BIG S.A. – Najczęściej były to banki i firmy pożyczkowe, dostawcy multimediów oraz operatorzy telefonii komórkowej czy ubezpieczyciele, którzy weryfikują kulturę płatniczą m.in. swoich potencjalnych klientów. Wiele osób, które nie regulują terminowo swoich zobowiązań finansowych i mają wpisy negatywne w bazach biur informacji gospodarczej, może spotkać się z odmową kredytu, pożyczki, czy zawarcia umowy abonamentowej. To z kolei przyczynia się do zdyscyplinowania dłużnika do uregulowania swoich zobowiązań tak szybko, jak to możliwe. Może też zmobilizować go do kontaktu z wierzycielem i zawarcia z nim ugody.

Dowód? W ciągu ostatniego roku w Rejestrze Dłużników ERIF BIG S.A. odnotowano spłaty ze wszystkich tytułów zobowiązań, dopisanych po ubiegłorocznej nowelizacji KKW. Opiewały one na kwotę ponad 3,8 mld zł. Dłużnicy alimentacyjni spłacili najwięcej, bo aż 3,7 mld zł. Z kolei 26 mln zł stanowi łączna kwota spłat nieuregulowanych na czas zobowiązań dotyczące pieczy zastępczej. Wysokość uregulowanego zadłużenia wobec sądów to ponad 15 mln zł, czyli prawie 1/3 łącznej wartości zaległych zobowiązań przekazanych przez sądy od momentu wejścia w życie nowelizacji.

– Powyższe wyniki oceniamy jako naprawdę ogromny sukces, jeśli chodzi o skuteczność w ściąganiu zaległych należności. Zwłaszcza, że okres współpracy biur informacji gospodarczej - szczególnie z sądami - jest dość krótki – dodaje Edyta Szymczak z Rejestru Dłużników ERIF. – To także znaczący krok w stronę poprawy bezpieczeństwa finansowego firm i instytucji w Polsce oraz wymierne korzyści dla sektora prywatnego i publicznego.

Obopólna korzyść

Dla sektora publicznego korzyścią z pewnością jest poprawa ściągalności należnych kwot, sektor prywatny zaś ma dostęp do szerszego spektrum informacji finansowych o potencjalnym kliencie, dzięki czemu może ocenić, czy transakcja z danym klientem jest ryzykowana czy też nie. I tak np. alimenty są zobowiązaniami z pierwszeństwem egzekucji. Kiedy sprawdzany w bazie BIG klient jest dłużnikiem alimentacyjnym, transakcje dokonywane z nim obciążone są zwiększonym ryzykiem. Warto też zaznaczyć, że według danych Rejestru Dłużników ERIF ponad 35% dłużników alimentacyjnych posiada również inne zaległości płatnicze. Podobnie w przypadku dłużników dopisanych przez sądy – aż 43% z nich nie zapłaciło również za inne swoje zobowiązania. A aż 60% dłużników zalegających z opłatą z tytułu pieczy zastępczej zalega ze spłatą należności wobec innych wierzycieli.

I tak na przykład zadłużeni, dopisani do Rejestru Dłużników ERIF przez sądy łącznie zalegają innym wierzycielom z zapłatą 187 mln zł. To aż 5-krotnie więcej niż samym sądom. Można z tego wnioskować, że, jeśli dana osoba nie reguluje swoich zobowiązań wobec sądu, to nie ureguluje ich również wobec swoich innych wierzycieli. Dodatkowo średnio 44% dłużników dopisywanych przez sektor publiczny, zgodnie z nowelizacją wspomnianej wyżej ustawy, ma również zadłużenie wobec branży multimediów. Z kolei 47% zadłużonych wobec branży bankowej najczęściej posiada także zaległości wynikające z niepłacenia alimentów. Co ciekawe, co trzeci klient zalegający ze spłatą zobowiązań firmom pożyczkowym jest też tzw. „dłużnikiem ustawowym”. To potwierdza tylko, że ryzyko niewypłacalności takiego klienta jest wysokie i realne. Jest to zatem bardzo cenna informacja dla sektora prywatnego, potwierdzająca, że warto sprawdzać wiarygodność płatniczą swoich klientów w BIG.