Oszczędzanie: produkty strukturyzowane

Przeczytaj także: Obligacje strukturyzowane - nowość GPW

Kategorie produktów strukturyzowanych

Produkty strukturyzowane funkcjonują najczęściej jako: obligacje, lokaty, fundusze i polisy ubezpieczeniowe. Każdy z nich podlega innym przepisom prawa, co może rodzić różne skutki prawne, także podatkowe.

Obligacja strukturyzowana emitowana na podstawie Ustawy o Obligacjach stanowi połączenie dwóch instrumentów finansowych: obligacji o stałym dochodzie oraz opcji o tych samych terminach zapadalności. Strukturę takiego instrumentu najlepiej prześledzić na przykładzie. Do jego konstrukcji wykorzystamy polską obligację sprzedawaną z dyskontem (zerokuponową) oraz opcję kupna złota (opcja call) notowaną na amerykańskiej giełdzie towarowej. Jak widać mamy tu inwestycje na dwóch różnych geograficznie rynkach: polski i amerykański a także o różnych kategoriach: kapitałowy i towarowy.

Przyjmujemy, że z kwoty 10.000 złotych zostaje przeznaczone 9.500 złotych na zakup obligacji zerokuponowej po aktualnej cenie giełdowej, a za pozostałe 500 złotych po przewalutowaniu na dolary zostaje kupiona opcja kupna opiewająca na złoto, o cenie wykonania 630 USD/oz. Wartość opcji w przyszłości będzie zależeć od cen złota na rynkach światowych. Jeżeli notowania złota obniżą się, opcja będzie bezwartościowa i odwrotnie – wzrost ceny kruszcu spowoduje, że opcja będzie posiadała wartość, stanowiącą w dniu jej zapadalności różnicę między rynkową ceną złota a ceną wykonania opcji. Te dwa scenariusze mają bezpośredni wpływ na wielkość przychodu z produktu strukturyzowanego.

W pierwszym - inwestor otrzymuje tylko kwotę równą wartości nominalnej obligacji 10.000 zł, stanowiącą nominalnie jego początkową inwestycję. W drugim, bardziej pomyślnym scenariuszu, w dniu zapadalności do wypłaty równej wartości nominalnej obligacji jest doliczany przychód z opcji, który jest uzależniony nie tylko od sytuacji na rynku złota ale także aktualnego kursu USD/PLN. Niestety inwestor musi podzielić się zyskiem z instytucją finansową dokonującą konstrukcji takiego produktu. W niniejszym przykładzie został poruszony również problem ryzyka walutowego – istotnego czynnika mającego wpływ na wyniki osiągane w inwestycjach na rynkach zagranicznych. Instytucje finansowe tworzące takie produkty często przejmują ryzyko walutowe na siebie, co jednak wiąże się z mniejszym udziałem inwestora w zyskach. Produkty takie są określane mianem quanto. Obligacje strukturyzowane mogą być przedmiotem obrotu giełdowego. Wówczas mają zastosowanie również przepisy Ustawy o Ofercie Publicznej.

Lokata strukturyzowana to depozyt z wbudowanym instrumentem pochodnym, proponowana klientom przez banki w oparciu o Prawo Bankowe. – Wypuszczając na rynek lokatę strukturyzowaną bank zakupuje na rynku instrument pochodny (opcję lub swap) nie zaś cały, opakowany produkt, jak to jest w przypadku obligacji strukturyzowanej. Jednocześnie od otwarcia lokaty bank nie pobiera prowizji, co ma miejsce zazwyczaj przy obligacjach strukturyzowanych – mówi Wioletta Kociszewska, Structured Product Manager z Banku BPH.

Lokata strukturyzowana prócz pełnego zwrotu kapitału na dzień zapadalności posiada zazwyczaj zagwarantowaną minimalną rentowność oraz charakteryzuje się prostą formułą naliczania zysku. Instrumenty te mają zwykle niższą w porównaniu z obligacjami partycypację w zmianie wartości aktywa bazowego, co przekłada się na niższy potencjalny zysk, za to częściej oferują minimalne gwarantowane odsetki. Lokaty strukturyzowane nie mogą być przedmiotem obrotu giełdowego.