Rynek funduszy inwestycyjnych 2009

Przeczytaj także: Straty funduszy z bessy trudne do odrobienia

Rosnąca wartość aktywów funduszy inwestycyjnych w 2009 roku to przede wszystkim rezultat wzrostu wartości akcji (zarówno spółek krajowych jak i zagranicznych) znajdujących się w ich portfelach inwestycyjnych. Znacznie mniejszy wpływ na ten wynik miały natomiast posunięcia inwestycyjne uczestników funduszy. Według rzeczywistych danych pochodzących z krajowych towarzystw funduszy inwestycyjnych łączne saldo nabyć i odkupień tytułów uczestnictwa wyniosło bowiem jedynie (+2,46 mld zł). Wartość nabyć wyniosła 58,71 mld zł (spadek o 35,7 proc. w porównaniu z rokiem 2008), zaś wartość umorzeń sięgnęła 56,25 mld zł (o 53,5 proc. mniej niż w roku poprzednim). Mniejsza aktywność inwestorów miała miejsce zwłaszcza w okresie od lutego do kwietnia, kiedy to zarówno popyt na jednostki, jak i wartość umorzeń były niewielkie (w granicach 2-3 mld zł). Poprawa nastrojów na giełdowych parkietach zaowocowała zwiększoną wartością zrealizowanych zleceń nabycia i odkupień jednostek poczynając od maja 2009 r., natomiast zdecydowanie największą aktywność uczestnicy funduszy inwestycyjnych wykazali w dwóch ostatnich miesiącach roku (przykładowo w grudniu sprzedaż jednostek wyniosła 9,6 mld zł, a umorzenia sięgnęły 8,9 mld zł). Należy też podkreślić, iż saldo sprzedaży i odkupień od maja było nieprzerwanie dodatnie – po raz ostatni tak dobra passa miała miejsce w 2007 roku. Stosunkowo niewielkie zmiany wartości euro i amerykańskiego dolara względem złotego w 2009 roku (biorąc pod uwagę średnie kursy tych walut NBP na koniec 2008 i 2009 roku euro straciło na wartości 1,5%, a dolar 3,8%) sprawiły, iż zmiany wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych w ujęciu walutowym były zbliżone (w ujęciu procentowym) do skali zmian w walucie krajowej. WAN funduszy liczona w euro wzrosła o 28,0% (5,0 mld euro) do 22,7 mld euro, natomiast wartość aktywów liczona w dolarach zwyżkowała o 31,0% (7,7 mld USD) do 32,7 mld USD. Udział Polski w rynku instytucji wspólnego inwestowania w Europie zwiększył się (według danych EFAMA) w okresie trzech kwartałów 2009 r. (brak danych za IV kwartał) z 0,29% do 0,30%, natomiast w przypadku samych funduszy UCITS z 0,28% do 0,29%.

Znaczący wzrost wartości aktywów netto funduszy inwestycyjnych wpłynął także na poprawę większości parametrów opisujących pozycję tych podmiotów w gospodarce, w strukturze oszczędności Polaków oraz w polskim systemie finansowym. Relacja aktywów funduszy do PKB wzrosła w 2009 roku z 5,8 proc. do 7,2 proc. Według danych NBP stosunek wartości udziałów w funduszach wspólnego inwestowania gospodarstw domowych do wartości ich depozytów w okresie trzech kwartałów 2009 r. (brak danych za IV kwartał) wzrósł 15,4 proc. do 15,6 proc. W ujęciu statystycznym wartość środków ulokowanych w funduszach inwestycyjnych per capita wyniosła na koniec 2009 roku ok. 2,44 tys. zł, co oznacza wzrost o 26 proc. wobec stanu sprzed 12 miesięcy. Udział funduszy inwestycyjnych w strukturze podmiotowej zadłużenia Skarbu Państwa w obligacjach i bonach skarbowych wzrósł z 6,2% do 6,4%, natomiast relacja WAN funduszy do łącznej kapitalizacji krajowych spółek notowanych na GPW w Warszawie zmniejszyła się (przede wszystkim wskutek dynamicznych wzrostów na parkiecie i nowych emisji) z 27,6% do 22,1%.

Struktura rynku

W raporcie IZFiA czytamy, iż rok 2009 nie przyniósł istotnych zmian, jeśli chodzi o strukturę rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce biorąc pod uwagę kryterium prowadzonej przez nie polityki inwestycyjnej. W skali całego minionego roku zmiany rynkowych udziałów poszczególnych grup funduszy były stosunkowo niewielkie (zaledwie kilkuprocentowe). Były to także najmniejsze zmiany w ostatnich kilku latach.