NBP: finanse gospodarstw domowych w I kw. 2013

Przeczytaj także: Finanse gospodarstw domowych w III kw. 2013

Spożycie prywatne w I kw. br. spadło realnie o 0,5% r/r wobec wzrostu o 0,1% r/r w poprzednim kwartale, tym samym od trzech kwartałów obserwuje się stagnację tej kategorii.

Stopa oszczędzania w I kw. 2013 r. po korekcie sezonowej wyniosła 1,6%, a stopa inwestowania 7,5%. Obniżenie się stopy oszczędzania gospodarstw domowych w porównaniu z poprzednimi kwartałami wynikało wyłącznie z różnic w wycenie wartości aktywów trzymanych w rezerwach ubezpieczeniowych. Z drugiej strony, w I kw. 2013 roku podwyższyła się dobrowolna stopa oszczędzania, osiągając najwyższy poziom od początku 2012 roku (po wyeliminowaniu wahań sezonowych). Nadal jednak jest on bardzo niski, co skutkuje marginalizacją sektora gospodarstw domowych w strukturze oszczędności gospodarki narodowej, które od dłuższego czasu w przeważającym stopniu generowane są przez sektor przedsiębiorstw.

Wzrost realnych dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych w I kw. br. należy traktować jako pozytywny sygnał, jednakże inne dane z gospodarki wyraźnie wskazują na słabszą aktywność gospodarczą w Polsce. Dodając do tego niekorzystne uwarunkowania zewnętrzne (czyli przede wszystkim tendencje recesyjne w strefie euro) dalsze podwyższenie się tempa wzrostu dochodów do dyspozycji brutto w najbliższym czasie wydaje się mało prawdopodobne. Utrzymanie się relatywnie niskiego tempa wzrostu spożycia prywatnego, na którą wskazują m.in. odczyty sprzedaży detalicznej za II kwartał, bez większych zmian ze strony dochodów może skutkować nieznacznym podwyższeniem się oszczędności dobrowolnych gospodarstw domowych.

W I kw. 2013 r. aktywa finansowe gospodarstw domowych powiększyły się łącznie o 31,7 mld zł, przekraczając o ok. 8% ich przyrost sprzed roku. Najwięcej spośród nowo inwestowanych środków GD zdeponowały w bankach oraz przeznaczyły na zakup akcji i innych udziałów kapitałowych. W ciągu I kw. na lokatach bankowych przybyło 15,9 mld zł, zakupiono akcje spółek notowanych i nienotowanych na giełdzie na łączną kwotę 6,8 mld zł oraz jednostki funduszy inwestycyjnych o wartości 5,1 mld zł. Część środków pieniężnych pozostała w gospodarstwach domowych zwiększając o 4,3 mld zł ich zasoby gotówkowe. Zredukowane zostały natomiast o 4,1 mld zł środki utrzymywane w dłużnych papierach wartościowych. Zaciągnięte przez gospodarstwa domowe nowe zobowiązania finansowe sięgnęły kwoty 7,7 mld zł stanowiąc niespełna ¾ wartości zobowiązań zrealizowanych przed rokiem. Wśród nich transakcje z tytułu nowo udzielonych pożyczek i kredytów, zrealizowano w kwocie 6,1 mld zł, o ok. 30% niższej od wartości transakcji z I kw. 2012 r.

Dane monetarne wskazują na kontynuację w II kw. 2013 r. silniejszego niż przed rokiem przyrostu inwestycji GD w aktywa finansowe. W tym kwartale można spodziewać się zwiększenia zasobów utrzymywanych przez GD w gotówce, wyższego niż przed rokiem co najmniej o połowę, ograniczonego powiększenia depozytów niemal trzykrotnie słabszego niż rok temu, ale także zwielokrotnienia w porównaniu z sytuacją sprzed roku zaangażowania GD w aktywa funduszy inwestycyjnych, przy słabszej niż w poprzednim roku redukcji inwestycji w akcje spółek oraz ograniczenia o połowę zaangażowania w kapitałowe fundusze ubezpieczeniowe. Należy liczyć się też z kontynuacją powolnego ożywienia na rynku kredytowym i zwiększeniem zadłużenia gospodarstw domowych w stopniu zbliżonym do ubiegłorocznego, głównie w związku z zaciąganiem kredytów mieszkaniowych, a także z możliwością pozytywnej zmiany tendencji w obszarze kredytów konsumpcyjnych.

Grażyna Mierzejewska, Aleksandra Kolasa