Użytkownik "witrak()" <w...@h...com> napisał w wiadomości
news:jguv7a$7sh$1@srv.cyf-kr.edu.pl...
> wiatrak <w...@y...pl> wrote on 2012-02-08_21:13
>> Co wy na to?
>> http://www.ekonomia24.pl/artykul/705506,808568-Hazar
d-moralny-i-wojny-depozytowe.html
>
> Nic na to, bo trzeba płatny abonament... Swoją drogą, jak sie o
> tym wie, to przynajmniej daje się cytat, ale do tego trzeba
> jeszcze popędzać te neurony :-)
>
> witrak()
>

Mówisz i MASZ ;)
---------------------------------
Zarówno w interesie sektora bankowego, jak i zrównoważonego rozwoju
społeczno-gospodarczego należy chronić rynek depozytowy przed różnymi
patologiami. Jedną z nich są ,,wojny depozytowe"

Stabilność systemu bankowego zależy od zaufania na rynku finansowym.
Zaufanie łatwo stracić, trudno je odzyskać. Utrata zaufania zniszczyła m.in.
rynek instrumentów sekurytyzacyjnych, rynek międzybankowy, spowodowała
panikę i strach na rynkach kapitałowych i nerwowe reakcje inwestorów.

Kluczową kwestią dla stabilności sektora bankowego jest sytuacja na rynku
depozytowym, stanowiącym główne źródło finansowania większości instytucji
kredytowych. Specjalna troska o ten rynek wynika też z faktu, iż stanowi on
dobro wspólne, ponieważ dotyczy bezpieczeństwa dla oszczędności wielu
milionów ludzi i przedsiębiorstw.

W interesie całego sektora bankowego, a przede wszystkim w interesie
zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego, należy chronić rynek
depozytowy przed różnego rodzaju patologiami. Jedną z nich są ,,wojny
depozytowe". Niewiele mają one wspólnego z wolną konkurencją, ponieważ
ryzyko niewypłacalności banków biorących aktywny udział w licytacji na rynku
depozytowym ponoszą Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) i podatnicy.

Depozyty i gwarancje

Gwarancje depozytów stanowią we współczesnej bankowości niekwestionowany
instrument zabezpieczający system finansowy przed zjawiskiem masowego
wypłacania depozytów i paniką w sytuacjach kryzysowych.

Nie podważając istotnej roli regulacji i instytucji gwarantowania depozytów
jako elementu sieci bezpieczeństwa finansowego, należy zwrócić uwagę na
czynniki ryzyka i patologie, które kreowane są przez system gwarantowania
depozytów.

W UE podstawą gwarantowania depozytów stała się dyrektywa 94/19/WE, w której
przyjęte zostało podejście minimalnej harmonizacji, co zaowocowało znacznymi
różnicami w funkcjonowaniu systemu gwarantowania depozytów w poszczególnych
krajach. W sytuacji kryzysowej w roku 2008 mankamenty tego podejścia stały
się szczególnie widoczne w obszarze konkurencji transgranicznej.

Podnoszenie gwarancji ochrony depozytów przez niektóre kraje (Grecja,
Irlandia) powodowało odpływ depozytów z innych państw, w których gwarancje
były niższe. Banki z krajów o niższym poziomie gwarantowania depozytów
traciły pozycję konkurencyjną na rynku pozyskiwania depozytów i nie były w
stanie konkurować z bankami z państw, gdzie poziom gwarancji był wysoki.
Spowodowało to przygotowanie i wdrożenie w trybie nadzwyczajnym dyrektywy
2009/14/WE, która nie tylko podwyższyła i ujednoliciła poziom gwarancji do
100 tys. euro, ale też zlikwidowała udział własny deponenta, skróciła okres
wypłat do 20 dni i rozszerzyła krąg podmiotów objętych gwarancjami (została
wdrożona do polskiego prawa Ustawą z 16 grudnia 2010 o zmianie ustawy o
BFG).

Niestety, ani dotychczasowe regulacje, ani projekt nowej dyrektywy nie
stanowią zabezpieczenia przed ryzykiem hazardu moralnego na rynku
depozytowym. Skoro bowiem w wyniku wysokich gwarancji dla depozytów ryzyko
oszczędzania w bankach jest dla deponentów praktycznie takie samo, to
nielogiczne byłoby utrzymywanie lokat w bankach oferujących niższe
oprocentowanie depozytów. Transfer depozytów do banków oferujących wyższe
oprocentowanie jest nieunikniony, bez względu na faktyczne bezpieczeństwo
banków przyjmujących oszczędności. Ryzyko niewypłacalności banku przejmują
bowiem instytucje gwarantujące depozyty i podatnicy.

Teoretycznie w systemie bankowym, gdzie odpowiedzialność za bezpieczeństwo
depozytów przejmuje w całości instytucja zewnętrzna, nie powinno być
konkurencji cenowej. W praktyce nie powinno być możliwości hazardu moralnego
umożliwiającego bankom prowadzenie wojny cenowej na rynku depozytowym bez
ponoszenia ryzyka.

Obecnie procedowany jest projekt nowej dyrektywy, który 12 lipca 2010 został
przyjęty przez Komisję Europejską i skierowany do Rady i Parlamentu
Europejskiego (PE). Przewiduje on m.in. wprowadzenie składek opartych na
ryzyku i doprecyzowanie obowiązków informacyjnych banków wobec klientów.
Zakłada też, że większość postanowień powinna zostać implementowana przez
państwa UE do końca 2012, niektóre zaś do końca 2013 i 2020. Ma on stanowić
,,pierwszy krok" do utworzenia jednej instytucji o charakterze ogólnounijnym
w miejsce systemów obecnie obowiązujących (Przegląd dyrektywy 94/19/WE -
sprawozdanie PE i Rady z 12 lipca 2010).

Zarówno w interesie sektora bankowego, jak i zrównoważonego rozwoju
społeczno-gospodarczego należy chronić rynek depozytowy przed różnymi
patologiami. Jedną z nich są ,,wojny depozytowe"

Ukrócić złe praktyki

Najprościej byłoby ograniczyć możliwość ,,wojen depozytowych" bez ponoszenia
ryzyka przez licytujące banki poprzez wprowadzenie regulacji, w świetle
których gwarancje BFG nie obejmowałyby depozytów, których oprocentowanie
wykraczałoby poza ustalony przez BFG poziom. Taka była rekomendacja IV
Kongresu Bankowości Detalicznej, który odbył się w listopadzie 2011.
Rozwiązanie takie nie ograniczałoby konkurencji na rynku depozytowym, ale
ograniczałoby hazard moralny, gdyż nie zwalniałoby z ryzyka uczestników gry
rynkowej.

W obecnym stanie prawnym nie jest jednak możliwe ograniczenie poziomu
gwarancji BFG w takich sytuacjach. Nie przewiduje takiej możliwości ani
obecnie obowiązująca dyrektywa (2009/14/WE), ani projekt nowej. Ustawodawcy
nie przewidzieli, że oprócz pozytywnych aspektów obowiązkowego systemu
gwarantowania depozytów system ten może być wykorzystywany przez niektóre
banki do wojen depozytowych i destrukcji rynku depozytowego. W Polsce
zjawisko to może nasilić się w związku z pojawiającymi się problemami z
dostępnością finansowania i ograniczeniem możliwości omijania podatków przez
tzw. lokaty antybelkowe.

Zaburzenia na rynku depozytowym mogą też w Europie wynikać z polityki banków
centralnych zasilających sektor bankowy w tanie długoterminowe nowe pożyczki

(quantitative easing). W niektórych bankach obniża to radykalnie średni
ważony koszt kapitału, co pozwala z kolei na ,,dumpingowe" zachowania na
rynku depozytowym.

Warto więc rozważyć możliwość wprowadzenia do projektu kompleksowej
nowelizacji dyrektywy o ochronie depozytów pewnych zmian z polskiej
inicjatywy. Obecnie projekt nowej dyrektywy oczekuje na I czytanie w PE.
Istnieje możliwość wnoszenia poprawek przez europarlamentarzystów, a także
później na etapie II czytania i w trakcie prac komitetu pojednawczego.
Procedury i możliwości formalne wprowadzenia zmian do obecnego projektu
dyrektywy zawarte są w opinii prawnej Kancelarii prof. Marka Wierzbowskiego
(www.gab.com.pl) przygotowanej w celu wdrożenia rekomendacji IV Kongresu
Bankowości Detalicznej.

Projekt zmiany dyrektywy o ochronie depozytów zakłada uzależnienie wysokości
składek na obowiązkowy fundusz ich gwarancji od ryzyka

Projekt zmiany obowiązującej dyrektywy o ochronie depozytów zakłada
uzależnienie wysokości składek od ryzyka. Wyróżnia on cztery kategorie
wskaźników, których niewystarczające poziomy będą skutkowały podwyższeniem
składki: adekwatność kapitałową, jakość aktywów, rentowność i płynność.

Wskaźniki te niestety w minimalnym stopniu obejmują ryzyko kreowania przez
hazard moralny na rynku depozytowym. Najprostszą miarą takiego ryzyka
mogłaby być różnica między stopą zwrotu z zainwestowanego kapitału a średnim
ważonym kosztem kapitału (nieobejmującym oczywiście kapitału pozyskanego w
ramach pomocy publicznej lub pomocy ze strony banku centralnego). Jeśli
koszt kapitału banku zaczyna być wyższy niż stopa zwrotu, oznacza to
początek piramidy finansowej. Można oczywiście do pomiaru ryzyka hazardu
moralnego na rynku depozytowym wykorzystać inne, bardziej precyzyjne
wskaźniki, ale nie powinno się ignorować ryzyka destrukcji rynku
depozytowego.

Polski rynek

Dlatego, naszym zdaniem, Polska powinna co najmniej zaproponować
uzależnienie wysokości składek na obowiązkowy fundusz gwarancji depozytów od
ryzyka destrukcji rynku depozytowego w wyniku oferowania oprocentowania
lokat ,,o charakterze dumpingowym".

Kluczową kwestią dla stabilności sektora bankowego jest sytuacja na rynku
depozytowym

Ograniczenie hazardu moralnego i wojen depozytowych na krajowym rynku
depozytowym mogłoby też nastąpić w wyniku działań Komisji Nadzoru
Finansowego (KNF) w oparciu o obowiązujące Prawo bankowe poprzez
wprowadzenie odpowiednich wymogów i norm ostrożnościowych. Nieodpowiedzialna
licytacja na rynku depozytowym tworzy bowiem dodatkowe ryzyko, które powinno
skutkować co najmniej spełnieniem wyższych wymogów kapitałowych.

Podstawą prawną do podjęcia przez KNF uchwał w tym zakresie daje artykuł 128
Prawa bankowego. Uchwała taka skutkowałaby, w przypadku wdrożenia obecnego
projektu dyrektywy UE o ochronie depozytów, również podwyższoną obowiązkową
opłatą roczną na rzecz BFG. KNF może określić w drodze uchwały również inne
niż wymogi kapitałowe normy ostrożnościowe określające dopuszczalne ryzyko w
działalności banków na rynku depozytowym (art. 128 i 137 Prawa bankowego).

Warto podkreślić, że kwestie hazardu moralnego na rynku depozytowym związane
są głównie z ryzykiem systemowym, a więc powinny być przedmiotem
zainteresowania Rady ds. Ryzyka Systemowego odpowiedzialnej za nadzór
makroostrożno- ściowy na poziomie UE. W skład Rady wchodzą m.in. prezesi
krajowych banków centralnych i reprezentanci krajowych organów nadzoru.
Ponadto prezes NBP wchodzi w skład Komitetu Sterującego Rady.

Przedstawione przez nas propozycje ograniczenia hazardu moralnego na rynku
depozytowym mogą być kwestionowane jako próba ograniczenia konkurencji przez
duże banki. Intencją autorów jest ograniczenie jedynie nieuczciwej
konkurencji. Wspieranie konkurencji na rynku bankowym nie powinno odbywać
się bowiem kosztem stabilności systemu finansowego.

Śródtytuły pochodzą od redakcji

Zbigniew Jagiełło jest prezesem PKO Banku Polskiego, Leszek Pawłowicz jest
dyrektorem Gdańskiej Akademii Bankowej