Dominik Ałaszewski <D...@g...pl.invalid> writes:

> Ekran monitora elektryzował się, co powodowało różnicę potencjałów
> pomiędzy nim a operatorem (zwykle "w miarę" uziemionym), co z kolei
> sprawiało, iż wszelakie nieobojętne elektrycznie drobiny w powietrzu
> (kurz i inne takie) w polu takowego kondensatora leciały w stronę
> monitora (to jeszcze nic) albo w operatora, który dostawał "po oczach".
> Po nałożeniu filtra cały kondensator zamykał się między ekranem
> a filtrem, między operatorem a filtrem różnicy potencjałów już
> nie było.

Owszem. BTW filtry (np. 3M) działały dokładnie tak samo, miały warstwę
przewodzącą. Jak się ich nie uziemiło, to ładnie "kopały".

Wiele monitorów miało filtr przyklejony do zewnętrznej warstwy
kineskopu. To było chyba najlepsze rozwiązanie, nie było wewnętrznych
odblasków, problemów z kurzem itd.

> b) Elektrony z działa waliły w luminofor ekranu. Ich gwałtowne
> wyhamowanie powodowało emisję promieniowania hamowania,
> często w widmie promieniowania rentgenowskiego
> (vide: https://pl.wikipedia.org/wiki/Lampa_rentgenowska).
> - choć to raczej w przypadku kineskopów kolorowych, które miały
> wyższe napięcie anodowe.

Teoretycznie poziom promieniowania był "bez znaczenia" także
w przypadku monitorów kolorowych (napięcia do ok. 30 kV). Nie jestem
ekspertem od lamp próżniowych, ale podobno zasadniczy wpływ na
występowanie efektu miało napięcie na ostatniej siatce kineskopu. Czy to
ta siatka głównie przyspieszała elektrony? W przypadku przekroczenia
właściwego napięcie poziom promieniowania miał się znacząco zwiększać,
w instrukcjach serwisowych były na ten temat odpowiednie uwagi itd.

Kiedyś mierzyłem kilka moich monitorów licznikiem G-M (EKO-C). Nie dało
się zmierzyć niczego zauważalnie powyżej tła. Z jednym drobnym wyjątkiem
- przyłożenie miernika do ekranu dawało alarm i wynik 8888 (czy co tam
EKO-C wyświetla w takich okolicznościach). Z tym, że to nie był efekt
promieniowania gamma, tylko jonizacji czujnika przed naładowany przód
kineskopu. Wystarczyło odsunąć czujnik o centymetr i efektu nie było.
Monitory z filtrem nie powodowały alarmu.

> Kineskop wykonany był ze szkła ołowiowego, które powinno
> zatrzymywać promieniowanie rtg, aczkolwiek z tyłu
> szkło było cieńsze i faktycznie jeśli ktoś siedział tuż
> za kineskopem jakąś tam dawkę teroretycznie mógł zaliczyć.

Zdaje się że to było szkło z niską zawartością ołowiu, przynajmniej
później. Tak czy owak, nie wątpię że monitory produkowały promieniowanie
gamma, ale podejrzewam, że mogło to nie mieć żadnego znaczenia
w normalnych warunkach.
--
Krzysztof Hałasa