Obecna sytuacja rynków finansowych także na tle sytuacji gospodarczej do
złudzenia przypomina jeden z najbardziej dramatycznych okresów dekoniunktury
giełdowej z połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Recesji w
światowej gospodarce przysłużyły się wówczas także rekordowe ceny surowców
po wstrzymaniu przez kraje arabskie dostaw ropy naftowej do krajów
zachodnich w odwecie za poparcie przez te ostatnie Izraela w wojnie Jom
Kippur z Egiptem (pierwszy kryzys naftowy). Głęboka 16-miesięczna recesja w
gospodarce USA rozpoczęta wg National Bureau of Economic Research (NBER) w
1973 roku, do 9 grudnia 1974 roku sprowadziła indeks Dow Jones Industrial
Average aż o 46,6% poniżej szczytu hossy z 11 stycznia 1973 roku. W
powojennej historii Wall Street była to największa zniżka przekraczająca swą
skalą zarówno krach z 1987 roku (spadek o 41,2%) jak też bessę po pęknięciu
bańki internetowej na początku obecnego milenium (spadek o 38,7%). Przez
ponad 30 lat wydawało się, że ten smutny rekord będzie trudny do pobicia. W
piątek 21 listopada bieżącego roku Średnia Przemysłowa zanotowała jednak
minimum, które od szczytu z 11 października 2007 roku oznaczało spadek o
47,5%. Większe od obecnych straty wystąpiły jedynie w okresie II wojny
światowej (do 1942 roku) oraz w czasie Wielkiego Kryzysu.


Recesja z lat 1973-75 była jednocześnie jednym z niewielu okresów, kiedy
Produkt Krajowy Brutto Stanów Zjednoczonych utrzymywał ujemną dynamikę przez
3 kolejne kwartały. Pierwszy w czarnej serii był trzeci kwartał 1974 roku
(spadek PKB o 3,8%). W czwartym kwartale 1974 roku gospodarka zwolniła o
1,6%, a w pierwszym kwartale 1975 roku ujemne PKB osiągnęło poziom -4,7%.
Historia Wall Street dowodzi jednak, że rynek akcji zaczyna się podnosić na
około pół roku przed widocznymi oznakami poprawy sytuacji gospodarczej. Tak
też było w 1974 roku, kiedy pierwszy w serii trzech kwartałów z ujemnym PKB
pokrył się z dnem giełdowym indeksu szerokiego rynku S&P500 zanotowanym 4
października 1974 roku Do połowy marca 1975 roku, kiedy recesja w USA
zbliżała się już do końca, indeks ten wzrósł o 42,8% nie schodząc już nigdy
do poziomu dna z października 1974 roku. Według NBER dno giełdowe 1974 roku
przypadło na początku dwunastego miesiąca recesji. W obecnej bessie
najniższy punkt indeks S&P500 zanotował 21 listopada, a więc również w
dwunastym miesiącu recesji, która według NBER rozpoczęła się za oceanem w
grudniu 2007 roku.

Podobieństwo giełdowej bessy z lat 1973-74 do obecnej 2007-2008 jest
uderzające. Świadczy o tym nie tylko porównywalna skala spadków i warunki
makroekonomiczne, ale także układ techniczny amerykańskiego indeksu S&P500.
Identyczna struktura spadkowych fal, skrajny poziom emocji, strachu i
wyprzedania rynku to tylko niektóre z przesłanek pozwalających przypuszczać,
że rynek niedźwiedzia zakończył się w listopadzie ubiegłego roku.


Jacek Rzeźniczek
Secus Asset Management



http://www.inwestycje.pl/gpw/aktualnosci_gpw/gospoda
rka_w_dol__gielda_niekoniecznie;48404;0.html