http://www.rzeczpospolita.pl/gazeta/wydanie_040225/p
rawo/prawo_a_3.html

Prawo cywilne Status bankowego konta
Pomylił rachunek, straci pieniądze

Pieniądze na rachunku to nie rzecz, przedmiot, w konsekwencji nie można ich
wyłączyć spod egzekucji, gdy trafią np. przez pomyłkę na nieuprawnione
konto - wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego.


Taka przygoda spotkała spółkę jawną Delta z Pleszewa (Wielkopolska).
Jesienią 2001 r. zakupiła ona od legnickiej spółki Silmet złom mosiężny za
74 tys. zł. Następnie dokonała przelewu tej kwoty (ceny), ale pomyliła konto
adresata. Zamiast konta kontrahenta: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Silmet, wskazała konto firmy o takiej samej nazwie, ale spółki cywilnej.
Tymczasem konto tej spółki (cywilnej) było zajęte przez urząd skarbowy,
który egzekwował zaległe podatki. Gdy więc tylko pieniądze na jej koncie się
pojawiły, bank przekazał je urzędowi skarbowemu, który zaliczył sumę na
poczet należnego mu długu.

W postępowaniu administracyjnym urząd skarbowy odmówił Delcie s.j. zwrotu
pieniędzy. Jego stanowisko, podobnie zresztą jak w procesie cywilnym, było
takie, że z chwilą wpływu pieniędzy na konto ich dysponentem jest właściciel
rachunku. Jeżeli więc przeciwko niemu prowadzona jest egzekucja, to
pieniądze mogą być przejęte przez komornika (tutaj urząd skarbowy) i nie
muszą być potem zwracane. Pomyłka przy przelewie, brak podstaw dla tej
operacji, niczego tu nie zmienia.

Sąd I instancji wyłączył owe 74 tys. zł spod egzekucji, więcej, nakazał ich
zwrot, ale sąd apelacyjny był odmiennego zdania. Uznał, że z chwilą
wpłynięcia na rachunek pieniądze stają się własnością posiadacza konta, i
mogą być egzekwowane na poczet jego długów. Ewentualne roszczenia
poszkodowany winien kierować do właściciela rachunku - tutaj owej spółki
cywilnej. Rzecz w tym, że kondycja tej firmy była taka, iż odebranie od niej
pieniędzy było nierealne. Stąd pozew przeciwko urzędowi skarbowemu.

Pełnomocnik Delty mec. Zdzisław Kulczycki pytał przed SN: - Czy nie powinno
być tak, że jeśli ktoś najzwyczajniej w świecie się pomyli, to powinien mieć
możliwość wyjścia z wpadki? Zdaniem adwokata pieniądze cały czas są
własnością Delty, spółka, na której konto wpłynęły, praw żadnych do nich nie
nabyła (zresztą ona sama to przyznawała), a zatem nie mogły być egzekwowane.
Jeśli już tego dokonano, to winny być zwrócone.

Sąd Najwyższy nie podzielił tej argumentacji. - Zgodnie z art. 841 kodeksu
cywilnego osoba trzecia (wobec stron egzekucji) może żądać zwolnienia
zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli narusza ona jej prawa - przypomniał
SN. - Miałby więc uzasadnienie pozew, gdyby chodziło o pieniądze czy jakieś
precjoza zdeponowane w bankowym sejfie, a sejf trafiłby do nieupoważnionej
osoby i został przejęty w egzekucji. Takie pieniądze stanowiłyby przedmiot i
można je spod egzekucji wyłączyć - powiedział w ustnym uzasadnieniu sędzia
Stanisław Dąbrowski. - Tutaj chodzi natomiast o pieniądze na koncie, a te
nie są rzeczą, tylko wierzytelnością posiadacza rachunku w stosunku do banku
(może on żądać od banku ich wypłaty). Ich spod egzekucji zwolnić nie można
(sygn. V CK 233/03).

Marek Domagalski